Arkeoloji
Programın kısa tarihçesi
Fakültemiz’de 1940-41 öğretim yılında Eski Önasya Dilleri ve Kültürleri Kürsüsü kurulur ve Prof. Dr. H. Th. Bossert 1959 yılına kadar yürüteceği Kürsü Başkanlığı görevine getirilir. H. Th. Bossert’in ilk öğrencilerinden biri olan U. Bahadır Alkım, 1939 yılında arkeoloji lisans diploması alır, 1941 yılında asistan olarak kürsüye atanır,1945 yılında Doçent, 1960 yılında Profesör olur ve 1981 yılında vefatına kadar görev yapacağı Bölüm Başkanlığı’na getirilir.Eski Önasya Dilleri ve Kültürleri Bölümü, 1981 yılında 2547 sayılı YÖK Yasası ile ayrılarak Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı ve Hititoloji Anabilim Dalı olarak farklı bölümlerde işlevini sürdürmeye başlamıştır. Anabilim Dalımız'da sırasıyla Prof. Dr. Refik Duru, Prof. Dr. Önder Bilgi, Prof. Dr. Turan Efe Anabilim Başkanlıklarını yürütmüşlerdir. Prof. Dr. Gülsün Umurtak 2009 yılından itibaren Anabilim Dalı Başkanlığını yürütmektedir.
Programın Bilimsel Çalışma ve Araştırma Faaliyetleri
Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı, insanlığın Önasya'da geçirdiği kültürel evrimi ve bıraktığı arkeolojik belgeleri, tarımın, hayvan evcilleştirmenin başladığı ve ilk yerleşik hayata geçildiği dönem olan Neolitik Çağ’dan (yaklaşık olarak M.Ö. 10.000), Demir Çağı (M.Ö. 1.200-330) sonuna kadar olan zaman diliminde, Anadolu öncelikli olmak üzere tüm Önasya coğrafyasında (Mezopotamya, Suriye, Filistin, Mısır, İran, Kafkasya, Kıta Yunanistan, Ege Adaları, Kıbrıs, Balkanlar) çağdaş, bilimsel, etik değerler ile disiplinler arası ve uluslararası işbirliği temelinde incelemektedir.
Öğretim üyesi ve elemanları
1- Prof. Dr. Gülsün Umurtak
2- Prof. Dr. Şevket Dönmez
3- Doç. Dr. Aslıhan Beyazıt
4. Dr. Öğr. Üyesi Gonca Dardeniz Arıkan
5.Araş Gör. Fatih Mehmet Çongur
Öğretim elemanlarının ulusal/uluslararası ödül, patent, TÜBİTAK vb. alanlardaki ödül-proje başarıları
Dr. Öğr. Üyesi Gonca Dardeniz Arıkan
1-Kızılırmak Havzası'nda Piroteknoloji ve Entegre Teknolojiler (TÜBİTAK 2219)
2- The Ancient Metallurgy at Delice Valley and Its Relation to the Early Bronze Age Settlement of Resuloğlu (Corum, Turkey) (BIAA)
Programın lisans seviyesinde eğitim-öğretim hedefleri, kontenjan, imkanları, akreditasyon durumu, varsa hazırlık sınıfı hakkında bilgi
Hedeflerimiz:
1. Doğru, güncel bilgiyi aktararak öğrencileri bağımsız düşünmeye ve araştırma yapmaya yönlendirmek
2. Ders Programını her yıl güncellemek
3. Lisansüstü öğrencilerinin sayısını arttırmak
4. Erasmus programını daha yoğun kullanmak.
YKS Puan Türü: Eşit Ağırlık
Kontenjan: 52
Öğrenci Tavan Başarı Sıralaması: 156.680
İmkanları: Refik Duru Laboratuvarı, U. Bahadır Alkım İhtisas Kitaplığı Akreditasyon hazırlıkları yapılmaktadır.
Çift anadal ve yandal imkanı, başvuru şartları, öğrenim süreleri
Anabilim Dalımız Çift Anadal ve Yandal programlarına, Fakültemiz'de yer alan farklı Lisans programlarında kayıtlı öğrenciler başvuruda bulunabilmektedir. Programlarımıza başvuruda ön şart bulunmamakta, adaylar Bölümümüz öğretim üyeleri ve öğretim görevlileri tarafından oluşturulan bir komisyon tarafından incelenmektedir.
Program/bölümde bulunan öğrenci kulüpleri
Bölümümüz öğrencileri tarafından faaliyet gösteren Arkeoloji Kulübü, Ülkemizin farklı şehirlerinde yer alan arkeolojik yerleşmelere ve müzelere geziler düzenlemekte, ulusal / uluslararası öğrenci sempozyumlarına katılmaktadır.
Instagram: iuarkeolojikulubu
twitter: arkeolojiiu
Kulüp Başkanı Baran Tunçel (Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğrencisi)
eposta: barantuncel@gmail.com
Lisansüstü Eğitim
Anabilim Dalımız'da 2 Lisansüstü program bulunmaktadır. Yüksek Lisans programında adayların en az 65 ALES (Eşit Ağırlık / Sözel), 50 Yabancı Dil (YDS, ÜDS, KPDS), Doktora programında ise, 65 ALES (Eşit Ağırlık / Sözel), 55 Yabancı Dil (YDS, ÜDS, KPDS) puanlarını alması gerekmektedir. Söz konusu puanların geçerlilik süreleri Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından belirlenmektedir. Programlarımıza Güz ve Bahar olmak üzere iki dönem öğrenci alınmaktadır. Başvuru süreçleri AKSİS'den yapılmakta, adayların kontenjanlar kapsamında diğer puanlarıyla (Lisans/Yüksek Lisans not ortalamaları) sıralanması Enstitü tarafından gerçekleştirilmektedir. Lisansüstü giriş sınavları yazılı ve sözlü olmak üzere 2 kısımdan oluşmaktadır. Azami eğitim süreleri Yüksek Lisans programında 6 yarıyıl, Doktora programında ise, 12 yarıyıldır. Yatay geçiş için başvuru şartları Enstitü tarafından belirlenmektedir ve adaylara sözlü ve yazılı sınav yapılmaktadır.
Erasmus, Farabi ve Mevlana Anlaşmaları, Şartlar vb
Anabilim Dalımız'a ait Bulgarian Academy of Sciences ile yapılmış bir Erasmus programı bulunmaktadır. Söz konusu programa ait şartlar Üniversitemiz ve Bulgarian Academy of Science tarafından belirlenmektedir.
Bölüm/program Tarafından Yayınlanan Süreli Yayın(lar)
Anabilim Dalımız, Fakültemiz süreli yayınlarından olan Anadolu Araştırmaları dergisini çıkaran grubun içinde yer almaktadır.
Programın Lisans ve Lisansüstü Seviyede Eş Değer Bölümlerden/Programlardan Ayıran Özellikler
1- Anabilim Dalımız'ın İstanbul Üniversitesi bünyesinde yer alması
2. Edebiyat Fakültesi'nin İstanbul kenti içerisindeki konumu
3. Zengin ve kapsamlı müfredatı
4. Kütüphane imkanları
5. Yaz aylarında öğrencilerin arkeolojik kazılara katılma imkanı.
Program Mezunlarının Çalışabilecekleri, Çoğunlukla Yöneldikleri İş Alanları
1- Devlet Müzeleri, 2- Özel Müzeler, 3- Belediyeler, 4- Üniversiteler, 5- Serbest Arkeolog, 6- Turizm
Uluslararası Öğrencilerin Lisans Programına Kabul Şartları
Uluslararası öğrencilerin lisans programımıza kabul şartları Üniversitemiz tarafından belirlenmektedir. Yabancı uyruklu öğrencilerin İÜYÖS'de Üniversitemizi kazanmaları ve C1- C2 seviyesinde Türkçe Yeterlilik Belgesine sahip olmaları gerekmektedir.
Uluslararası öğrencilerin lisansüstü programlara kabul şartları
Uluslararası öğrencilerin lisansüstü programlarımıza kabul şartları Sosyal Bilimler Ensitütüsü tarafından belirlenmektedir. Başuvuru durumuna göre, Enstitü tarafından diploma denkliği ve TÖMER dil belgesi şartları aranmakta, Anabilim Dalı Başkanı tarafından özgeçmiş ve referans mektuplarına göre adayların seçimi yapılmaktadır. Programlarımızda yabancı dilde tez yazımı mümkün değildir. Yatay geçiş kontenjanları yıllara göre farklılık göstermekle birlikte, genellikle her başvuru döneminde 1 ya da 2 kontenjan tarafımızca verilmekte, kontenjanlara geçiş imkanı Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından belirlenmektedir.
Programın kısa tarihçesi
Tarihöncesi Arkeolojisi (Prehistorya) Anabilim Dalı başlangıçta Arkeoloji Bölümü içerisinde yer alır. 1948 yılında bölüme asistan olarak giren Halet Çambel, Kurt Bittel’in de desteğiyle 1950’li yılların başında o dönemdeki adı ile Prehistorya Kürsüsü’nü kurar. Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün başkanlığını yapan Kurt Bittel, Arkeoloji Bölümü’nde kadrolu olarak prehistorya dersleri verir. Halet Çambel ise Prehistorya’nın İstanbul Üniversitesi’nde bağımsız tanımlı bir anabilim dalı haline gelmesine öncülük eder. Anabilim Dalı’nın bilimsel saygınlığını ve geleneklerini oluşturan Çambel, aynı zamanda bilimsel yaklaşım ve etik değerlerin de tanımlı hale gelmesini sağlar. Bu dönemden itibaren dünyadaki gelişmelerle uyumlu bir bölüm haline gelen Prehistorya Kürsüsü’nün laboratuvar ve koleksiyonu da oluşmaya başlar. Sadece Prehistorya Kürsüsü için değil arkeolojideki için birçok yeni kavramın Türkiye arkeolojisine girmesini sağlayan Çambel, kürsünün efsaneleşmiş başkanı haline gelir. Çambel’den sonra Prehistorya Anabilim Dalı başkanlığını 1984 yılında, İstanbul Üniversitesi’nin ilk prehistorya öğrencisi ve ilk doktorantı olan, Ufuk Esin üstlenir. Esin, arkeometri alanındaki öncülüğünün yanı sıra anabilim dalında arazi ekiplerinin oluşturulması ve yeni arkeolojik tekniklerin uygulanması konusunda açılımlarda bulunur. Türkiye Bilimler Akademisi’nin kurucu üyesi olan Esin’in Prehistorya Anabilim Dalı’nın uluslararası düzeyde gelişmesinde de önemli bir rol üstlenir. Ufuk Esin’in 1960’lı yılların sonunda o dönem anabilim dalının genç asistanlarından biri olan ve daha sonra araştırmalarını ağırlıklı olarak Paleolitik Çağ üzerine sürdüren Güven Arsebük ile beraber Keban Baraj Bölgesi kazılarına başlar. Ufuk Esin’in ardından anabilim dalı başkanlığını, Keban Projesi çalışmalarında yetişen Mehmet Özdoğan (1999-2009) ve Sevil Gülçur (2009-2011) üstlenir. Türkiye'nin farklı bölgelerinde çok sayıda arkeolojik araştırmalar gerçekleştiren Mehmet Özdoğan, özellikle Neolitik dönem arkeolojisi üzerine yoğunlaşan çalışmalarıyla tanınır. Orta Anadolu'da bulunan Güvercinkayası yerleşmesindeki uzun süreli ve kapsamlı çalışmalarıyla tanınan Sevil Gülçur ise Anadolu'da kentleşme ve hemen öncesindeki sürecin anlaşılmasına önemli katkılar sağlar. 2011-2019 yılları arasında anabilim dalı başkanlığı görevini Nur Balkan-Atlı devralır. Balkan-Atlı’nın Orta Anadolu’da bulunan obsidiyen kaynakları ve özellikle Niğde’deki Göllüdağ çevresinde yürüttüğü atölye kazıları, tarihöncesi dönemde uzak bölgeler arası hammadde, bilgi ve teknoloji aktarımının somut kanıtlarının elde edildiği projeler olarak ses getirir. Uluslararası ortaklı bu çalışmalar aynı zamanda yontma taş üzerine uzmanlaşmış kadroların yetişmesine imkân sağlar. 2019 yılından itibaren ise anabilim dalı başkanlığı görevini Necmi Karul sürdürmektedir.
Programın Bilimsel Çalışma ve Araştırma Faaliyetleri
Tarihöncesi Arkeolojisi (Prehistorya) Anabilim Dalı, insanlık tarihinin en eski bölümünü oluşturan tarihöncesi dönem üzerinde uzmanlaşmış bir akademik birimdir. Anabilim Dalımız, eğitim programıyla ülkemizin gerek duyduğu nitelikli kadroların oluşturulması ve çeşitli alanlarda uzmanların yetiştirilmesinin yanı sıra bir sosyal bilim dalı olarak araştırma projeleri, arazi çalışmaları ve bilimsel etkinliklerle arkeolojik bilginin üretimi ve paylaşımına katkıda bulunmaktadır.
Öğretim üyesi ve elemanları
Prof. Dr. Necmi Karul
Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran
Doç. Dr. Erhan Bıçakçı
Doç. Dr. Çiler Algül
Doç. Dr. Semra Balcı
Doç. Dr. Eylem Özdoğan
Doç. Dr. Emre Güldoğan
Öğr. Gör. Oğuzhan Tanındı
Öğr. Gör. Doç. Dr. Nurcan Kayacan
Araş. Gör. Yasin Gökhan Çakan
Araş. Gör. İsmail Caner Pınarcı
Öğretim elemanlarının ulusal/uluslararası ödül, patent, TÜBİTAK vb. alanlardaki ödül-proje başarıları
"Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran / Doç. Dr. Nurcan Kayacan
2009-2011 TÜBİTAK, Konut ve İnsan: Deneysel Arkeoloji Yoluyla Kerpiç Bir Aşıklı Evi Yapmak
2002-2004 Avrupa Birliği (Barselona Autonoma - İstanbul Üniversitesi iş birliği ile)
From the Adoption of Agriculture to the Current Landscape: Long-Term Interaction Between Men and Environment in the East Mediterranean
Doç. Dr. Nurcan Kayacan
2006-2008 Fransa-ATIP Projesi, Ecole Central de Lyon – İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği ile, Obsidiennes Anatoliennes et Échanges au Neolithique: Approches Méthodologiques et Aplications Archéologiques
2013-2018 Fransa-ANR projesi, Université de Rouen, İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği, GeoObs: Geography of Obsidian in Eastern Anatolia
2009-2012 Fransa-ANR projesi, CNRS-İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği, Obsidiennes, pratiques techniques et usages en Anatolie
Doç. Dr. Emre Güldoğan
İstanbul Üniversitesi Genç Bilim İnsanlarının Desteklenmesi Projesi, İstanbul Üniversitesi , Mayıs 2014
2014 İstanbul Üniversitesi, YADOP
2013 İstanbul Üniversitesi, Genç Bilim İnsanlarının Desteklenmesi Projesi
2010 İstanbul Üniversitesi, Genç Bilim İnsanlarının Desteklenmesi Projesi
2010 TÜBİTAK, UBYT
2006 Doktora Araştırma Bursu, Suna&İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü (AKMED)
2004 Doktora Araştırma Bursu, Amerikan Türk İlmi Araştırmaları Enstitüsü (ARIT)
2004 Doktora Araştırma ve Dil Eğitimi Bursu, Almanya Tübingen Üniversitesi “Institut für Ur-und frühgeschichte
Doç. Dr. Eylem Özdoğan
2015 TÜBİTAK, Yurtdışı Doktora Sonrası Araştırma Bursu
2007 ARIT MACHTELD J. MELLINK Doktora Araştırma Burusu
2019-2012 DFG (German Research Foundation) Aşağı Pınar Höyüğü Hendekleri Araştırma Projesi
Doç. Dr. Çiler Algül
ARIT Ilse B. Hanfmann ve Georges M. A. Hanfmann Yurtdışı Doktora Bursu
2019- Koç Üniversitesi Suna Kıraç ve İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED), Orta Toroslarda Kaya Resimleri Araştırması
2013-2018 Fransa-ANR projesi, Université de Rouen, İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği, GeoObs: Geography of Obsidian in Eastern Anatolia
2009-2012 Fransa-ANR projesi, CNRS-İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği, Obsidiennes, pratiques techniques et usages en Anatolie
Doç. Dr. Semra Balcı
2013-2018 Fransa-ANR projesi, Université de Rouen, İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği, GeoObs: Geography of Obsidian in Eastern Anatolia
2009-2012 Fransa-ANR projesi, CNRS-İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Anabilim Dalı işbirliği, Obsidiennes, pratiques techniques et usages en
Prof. Dr. Necmi Karul
2018 TÜBİTAK Aktopraklık Arkeoloji Okulu Projesi
2007-2013 Avrupa Birliği, Specific programme ""People"" implementing the Seventh Framework Programme of the European Community for research, technological development and demonstration activities, ""BEAN – Bridging the European and Anatolian Neolithic: Demography, Migration, and Lifestyle at the Advent of Civilization"
2005 Harvard Üniversitesi, Postdoktora Bursu.
1996-2000 Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) Doktora Bursu.
Programın lisans seviyesinde eğitim-öğretim hedefleri, kontenjan, imkanları, akreditasyon durumu, varsa hazırlık sınıfı hakkında bilgi
Eğitim-Öğretim Hedefleri: Tarihöncesi arkeoloji eğitimindeki yenilikçi yaklaşımın sürdürülmesi, Tarihöncesi dönemleri, toplumun ve bilimin yararına araştırmak. Arkeolojideki yeni açılımlara öncülük etmek ve yeni yöntem/yaklaşımları ülkemize kazandırmak için yaratıcı ve yenilikçi çalışmalara devam edilmesi. Tarihöncesi arkeoloji konusunda yetkin, yeniliklere açık bilim insanları ve uzmanların yetiştirilmesi. Alanında yetkin, çevresine, bilimsel ve etik değerlere saygılı özgürlükçü bireyler yetiştirmek. Toplumla bilgi paylaşım mekanizmasını oluşturmak. Hedefler Örgün eğitimin geliştirilerek sürdürülmesi. Tarihöncesi Anabilim Dalının kuvvetli eğitim kadrosunun sürekliliğini sağlamak. Anabilim Dalı’nın görsel ve yazılı kolleksiyonlarının geliştilerek düzenlenmesi. Başka kurumların lisans, lisansüstü ve doktora üstü elemanlarıyla bilgi paylaşımını sağlamak. Uygulamalı ve kuramsal çalışmalarda disiplinlerarası işbirliğinin geliştirilmesi. YKS Puan Türü: Eşit Ağırlık. Kontenjan: 50. 2019 Yılında Yerleşen Son Kişinin Başarı Sırası: 477.460. Anabilim dalımız akredite değildir.
Çift anadal ve yandal imkanı, başvuru şartları, öğrenim süreleri
ÇAP ve Yan Dal programları uygulanmaktadır. Başvuruda bulunup, kontenjan dahilinde hak kazanan - bütün programlar için- öğrenciler ÇAP ve Yan Dal eğitimi alabilir.
Program/bölümde bulunan öğrenci kulüpleri
Anabilim Dalı olarak ayrı bir öğrenci kulübü bulunmamakla birlikte Arkeoloji bölümü olarak öğrenci kulübu bulunmaktadır.